سندروم کوشینگ چیست؟ علت و نشانه ها

سندرم کوشینگ می‌تواند در اثر مصرف داروهای گلوکوکورتیکوئیدی ایجاد شود. این داروها برای درمان بیماری‌های التهابی مانند آرتریت روماتوئید، لوپوس و آسم تجویز می‌شوند.

در این مقاله می‌خوانید:

• سندروم کوشینگ چیست؟
• علائم سندروم کوشینگ چیست؟
• چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنید؟
• علل سندروم کوشینگ
• عوارض سندرم کوشینگ
• درمان سندرم کوشینگ چگونه است؟
• پیشگیری از سندروم کوشینگ
• خلاصه

سندروم کوشینگ چیست؟

سندرم کوشینگ، شرایطی است که بدن برای مدت طولانی هورمون کورتیزول بیش از حد دارد که می‌تواند به علت تولید بیش از حد کورتیزول در بدن یا مصرف داروهایی به نام «گلوکوکورتیکوئیدها» باشد. تاثیر این داروها بر بدن مانند تاثیر کورتیزول است.
کورتیزول بیش از حد می‌تواند برخی از علائم اصلی سندرم کوشینگ را ایجاد کند که قوز چربی بین شانه‌ها ، صورت گرد و خطوط صورتی یا بنفش روی پوست را شامل می‌شود. سندرم کوشینگ همچنین می‌تواند باعث فشار خون بالا یا از دست دادن استخوان‌ها و گاهی اوقات باعث دیابت نوع دو شود.
درمان‌های سندرم کوشینگ سطح کورتیزول بدن را کاهش می‌دهد و علائم را بهبود می‌بخشد. هر چه درمان را زودتر شروع کنید، شانس بهبودی افزایش می‌یابد.

بیشتر بخوانید: سندروم کالمن چیست؟ علایم، علت و درمان

علائم سندروم کوشینگ چیست؟

علائم سندرم کوشینگ بسته به سطح کورتیزول اضافی موجود در بدن، متفاوت است. علائم شایع سندرم کوشینگ عبارتند از:

• افزایش وزن در تنه، با بازوها و پاهای لاغر
• افزایش چربی در صورت
• توده چربی بین شانه‌ها (از آن با عنوان قوز بوفالو هم نام می‌برند)
• علائم کشش (استرچ مارک) به رنگ صورتی یا بنفش روی شکم، باسن، ران، سینه و زیر بغل
• پوست نازک و شکننده که به راحتی کبود می‌شود
• بهبود آهسته زخم‌ها
• آکنه

علائمی سندرم کوشینگ در زنان

• موهای ضخیم و تیره روی صورت و بدن (هیرسوتیسم)
• پریودهای نامنظم یا قطع پریود

علائم سندرم کوشینگ در مردان

• کاهش میل جنسی
• کاهش باروری
• مشکلات نعوظ

  بیشتر بخوانید: سندرم آلپورت، اختلال ژنتیکی نادر در کلیه، گوش و چشم/ علائم و درمان

سایر علائم احتمالی سندرم کوشینگ

• خستگی مفرط
• ضعف عضلانی
• افسردگی، اضطراب و تحریک‌پذیری
• احساساتی که کنترل آن‌ها سخت است
• مشکل در تمرکز یا به خاطر سپردن
• بی‌خوابی
• فشار خون بالا

  سندرم کوشینگ به دلیل وجود کورتیزول بیش از حد در بدن ایجاد می‌شود. کورتیزول، هورمونی است که در غدد فوق کلیوی تولید می‌شود و به بدن کمک می‌کند تا به استرس پاسخ دهد.

• سردرد
• ابتلا به عفونت
• تیره شدن پوست
• از دست دادن استخوان که به شکستگی استخوان منجر می‌شود
• توقف رشد در کودکان

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنید؟

اگر علائم سندرم کوشینگ را دارید، به‌ویژه اگر از داروهای گلوکوکورتیکوئیدی برای درمان مشکلاتی مانند آسم، آرتریت یا بیماری التهابی روده استفاده می‌کنید، به پزشک مراجعه کنید.

علل سندروم کوشینگ

سندرم کوشینگ به دلیل وجود کورتیزول بیش از حد در بدن ایجاد می‌شود. کورتیزول، هورمونی است که در غدد فوق کلیوی تولید می‌شود و به بدن کمک می‌کند تا به استرس پاسخ دهد. سایر تاثیرات کورتیزول عبارتند از:

• کنترل فشار خون
• کاهش التهاب
• کمک به عملکرد صحیح قلب و عروق خونی
• کنترل قند خون
• کمک به بدن برای استفاده از غذا برای انرژی

  پیشنهاد ویژه نی نی بان: آشنایی با مراکز آزمایشگاه

مصرف طولانی مدت داروهای گلوکوکورتیکوئیدی (سندرم کوشینگ اگزوژن)

سندرم کوشینگ می‌تواند در اثر مصرف داروهای گلوکوکورتیکوئیدی ایجاد شود. این داروها برای درمان بیماری‌های التهابی مانند آرتریت روماتوئید، لوپوس و آسم تجویز می‌شوند. کاهش درد یا آسیب در پشت یا مفاصل، کاهش بثورات پوستی و جلوگیری از رد عضو جدید بدن پس از پیوند، از دیگر موارد تجویز این داروها است.
گلوکوکورتیکوئیدها ممکن است خوراکی یا تزریقی باشند. برخی از آن‌ها کرم‌هایی هستند که باید روی پوست مالیده شوند و برخی دیگر لازم است استنشاق شوند. هر شکلی از گلوکوکورتیکوئید، اگر به مقدار زیاد و برای مدت طولانی مصرف شود، می‌تواند باعث سندرم کوشینگ شود.

تولید بیش از حد کورتیزول توسط بدن

هورمونی که در غده هیپوفیز ساخته می‌شود، میزان تولید کورتیزول بدن را کنترل می‌کند. این هورمون «آدرنوکورتیکوتروپیک» (ACTH) نامیده می‌شود. برخی از تومورها آدرنوکورتیکوتروپیک تولید می‌کنند که باعث تولید کورتیزول بیشتر و سندرم کوشینگ می‌شود. مشکلات مربوط به غدد فوق کلیوی هم می‌تواند بر کورتیزول تاثیر بگذارد و باعث سندرم کوشینگ شود.
وقتی سندرم کوشینگ به این شکل اتفاق می افتد، ممکن است ناشی از موارد زیر باشد:

آدنوم هیپوفیز مولد آدرنوکورتیکوتروپیک

آدنوم هیپوفیز، تومورهایی هستند که در غده هیپوفیز رشد می‌کنند . آن‌ها در پایه مغز یافت می‌شوند و معمولا سرطانی نیستند. این تومورها گاهی اوقات بیش از حد آدرنوکورتیکوتروپیک تولید می‌کنند که باعث می‌شود غدد فوق کلیوی، کورتیزول اضافی بسازند. وقتی سندرم کوشینگ به این شکل است بیماری، کوشینگ نامیده می‌شود. این نوع بیشتر در زنان اتفاق می‌افتد و شایع‌ترین نوع سندرم کوشینگ درون‌زا است.

بیشتر بخوانید: جراحی صورت کشیده به گرد، سندرم صورت دراز چیست؟

تومور اکتوپیک تولید کننده آدرنوکورتیکوتروپیک

به ندرت اتفاق می‌افتد که توموری که بیش از حد، آدرنوکورتیکوتروپیک تولید می‌کند در اندامی که معمولا آدرنوکورتیکوتروپیک تولید نمی‌کند رشد کند. این تولید آدرنوکورتیکوتروپیک باعث می‌شود بدن بیش از حد کورتیزول بسازد. این تومورها می‌توانند سرطانی باشند، اما همیشه اینطور نیستند . آن‌ها معمولا در ریه‌ها، پانکراس، تیروئید یا غده تیموس یافت می‌شوند.

تومور یا بیماری غده آدرنال

مشکلات مربوط به غدد فوق کلیوی می‌تواند باعث تولید بیش از حد کورتیزول در آن‌ها شود. شایع‌ترین تومور در قسمت بیرونی غده فوق کلیوی، «آدنوم آدرنال» نام دارد. این تومورها، سرطانی نیستند و فقط برخی از آن‌ها کورتیزول بیش از حد تولید می‌کنند.
تومورهای سرطانی، در قسمت بیرونی غدد فوق کلیوی، نادر هستند، اما می‌توانند کورتیزول بسازند و باعث سندرم کوشینگ شوند. گاهی اوقات، چندین توده که کورتیزول می‌سازند می‌توانند در غدد فوق کلیوی رشد کنند و باعث سندرم کوشینگ شوند.

بیشتر بخوانید: سندرم سر انفجاری چیست؟

سندرم کوشینگ ارثی

به ندرت اتفاق می‌افتد که ایجاد یک یا چند غده درون‌ریز به ارث برده شود. اگر این تومورها آدرنوکورتیکوتروپیک یا کورتیزول بسازند، ممکن است سندرم کوشینگ رخ دهد.

عوارض سندرم کوشینگ

سندرم کوشینگ اگر درمان نشود، عوارضی ایجاد می‌کند که عبارتند از:

• از دست دادن استخوان، (پوکی استخوان) که م

  اگر تومور باعث سندرم کوشینگ شده باشد، ممکن است پزشکتان جراحی یا پرتودرمانی را پیشنهاد کند.

  ی‌تواند منجر به شکستگی استخوان شود
• فشار خون بالا
• دیابت نوع 2
• عفونت‌های جدی یا متعدد
• از دست دادن توده عضلانی و قدرت بدنی

درمان سندرم کوشینگ چگونه است؟

• نوع درمان بستگی به علت زمینه‌ای سطح بالای کورتیزول دارد. اگر از گلوکوکورتیکوئیدها استفاده می‌کنید، پزشکتان احتمالا دوز داروها را کاهش می‌دهد یا یک داروی غیر گلوکوکورتیکوئیدی برایتان تجویز می‌کند.
• اگر تومور باعث سندرم کوشینگ شده باشد، ممکن است پزشکتان جراحی یا پرتودرمانی را پیشنهاد کند.
• گزینه دیگر این است که پزشک برای کند ساختن تولید کورتیزول، دارویی مانند «کتوکونازول» را تجویز می‌کند.
• اگر تومور، سرطانی و به سایر قسمت‌های بدن شما گسترش یافته باشد، شیمی‌درمانی ضروری است.
• ممکن است جراحی روی تومور هیپوفیز امکان‌پذیر نباشد. در این موارد، از پرتودرمانی استفاده می‌شود.
• برداشتن تومورهای هیپوفیز، تومورهای آدرنال و تومورهای نابجا با جراحی موثر است، اما باید با سطوح جدید و پایین تر کورتیزول سازگار شوید.
• اگر سندرم کوشینگ به درستی درمان شود، بیماری پس از دو تا 18ماه از بین می‌رود .

  بیشتر بخوانید: سندرم روده تحریک پذیر (IBS) چیست و چگونه درمان میشود؟

پیشگیری از سندروم کوشینگ

ما همیشه به کورتیزول در بدن خود نیاز داریم. کورتیزول دشمن بدن نیست، اما مقدار بیش از حد آن مضر است .
اگر از گلوکوکورتیکوئیدها یا استروئیدها استفاده می‌کنید، از پزشک خود بخواهید سطح کورتیزول شما را به دقت بررسی کند. هیچ راهی برای جلوگیری از توموری که باعث سندرم کوشینگ (هیپرکورتیزولیسم) می‌شود، وجود ندارد.

خلاصه

شرایطی که در آن بدن هورمون کورتیزول بیش از حد تولید می‌کند به سندروم کوشینگ منجر می‌شود. افزایش چربی در صورت، موهای ضخیم و تیره روی صورت و بدن، ناباروری، توده چربی بین شانه‌ها و استرچ‌مارک‌های صورتی یا بنفش روی شکم، باسن، ران، سینه و زیر بغل، برخی از علائم سندروم کوشینگ است. داروهای کاهش‌دهنده کورتیزول، پرتودرمانی یا جراحی، برخی از درمان‌های سندروم کوشینگ هستند.

برای یافتن متخصصان مورد نظر خود به کلینیک نی نی بان سر بزنید.